Miastotwórczy charakter targów. Debata na FB

1. Po 6 latach milczenia Polskiej Izby Przemysłu Targowego –   Komitet Obrony Branży Targowej ogłosił pierwszą merytoryczną debatę targową. Dotąd Komitet przypominał  zakon żebraczy, który wypraszał od rządu  wsparcie dla przedsiębiorstw usług targowych, żeby mogły przeżyć pandemię. Takiego wsparcia nie udzieliły firmom budującym stoiska ani organizatorzy targów, ani Polska Izba Targowa. Że o rządzie nie wspomnę, ale tak, jak robiła to Polska Izba Targowa,  z władzą się  nie rozmawia.

2. Odnosząc się do tematu – miastotwórczość targów nie jest wystarczającym powodem, żeby zainteresować i wskrzesić zlekceważony i uśpiony rynek targowy w kraju. Dziś jest to temat drugorzędny. Kogo to interesuje. Jak pisałem w 2019 roku w Rzeczpospolitej targi w Polsce znalazły się w strefie zgniotu już kilka lat temu. Pandemia dopełniła reszty.

3. Miastotwórczość jest właściwością  targów, ale nie jest ich sednem. Jest jedną z funkcji targów.  Zresztą ta sprawczość  targów skończyła się w średniowieczu. Prawdą jest, że dzisiejsze metropolie to dawniejsze place targowe, a najważniejsze trakty wyżłobiły koła kupieckich wozów. Ale to bardzo odległa historia.

4. Od XIX wieku, do dziś, targi i wystawy maja zdolność aktywizowania,   kreowania i promowania miasta. Są bardzo ważną częścią jego infrastruktury. Miedzy miastem a targami istnieją związki i relacje dwustronne. Nie zawsze korzystne. W przeciętnym mieście mogą być tylko przeciętne targi.

5. W listopadzie 2011 roku na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich  miała miejsce konferencja „Miastotwórcza rola targów”. Zorganizował ją Andrzej Byrt, ówczesny prezes MTP i PIPT. Tomasz Kobierski, dzisiejszy szef Poznańskich Targów i Polskiej Izby Targowej, uczestnik i referent na tej konferencji,   zwrócił wtedy uwagę na szerszy aspekt relacji miasto – targi, a mianowicie na atrakcyjność Polski dla zagranicznych gości targowych.

6. Jedynym miastem w Polsce, uformowanym przez targi i nieustannie je kreującym są Kielce.

7. Za kilka dni rząd zapowiada uwolnienie  restauracji i hoteli. Bez otwartych targów nie będzie to w pełni uwolniony biznes. Tymczasem w internecie zdecydowanie więcej jest materiałów o miastotwórczej roli barów, restauracji i hoteli, niż o miastotwórczej roli targów…

Przyzwyczajono mnie przez ostatnie pięć lat, że mój głos w sprawie targów jest głosem wołającego na pustyni, ale nadal korzysta się z mojego dorobku i wykorzystuje wszystkie  inicjatywy, projekty, akcje i publikacje, które się jednak zestarzały.  Pragnę więc  nakierować wnikliwą uwagę intelektualnych spadkobierców, że, np. o „miastotwórczej roli targów”, czy o „targach, które dają więcej” – mówiłem i pisałem  w latach 90-tych. Targi zaś maja fascynującą żywotność i  nieustannie się zmieniają. Zmieniają się każdego roku, taka ich natura, że będąc w najbliższym kontakcie z nauką, techniką, technologią, kulturą, rynkiem i ludźmi – jedne funkcje gubią, inne zdobywają. 

Wymagają zatem  nieprzerwanego oglądu, opisu, analizy, sympozjów i konferencji. I biblioteki. Biblioteka AUMY liczy prawie 10 000 tomów. Zbiory Polskiej Izby Przemysłu Targowego to cztery książki, może pięć. I mamy ogromne zapóźnienie badawcze. Dlatego tak trudno było nam sformułować, dlaczego państwo powinno objąć  targi szczególną opieką. Nie było nowoczesnych, przekonujących argumentów.

Za miesiąc Międzynarodowe Targi Poznańskie obchodzić będą swoje stulecie. Miasto Poznań (założone w 1253 roku) prawo składu ( ius stapulae vel depositionis , droit d’etap) uzyskało w 1394 roku.

Pierwsze  Targi Lwowskie otwarto 21 września 1921 roku, cztery miesiące po poznańskich. Lwów prawa miejskie otrzymał od Kazimierza Wielkiego w 1356 roku, zaś prawo składu  od króla Polski i Węgier Ludwika 3 maja 1379  roku.

Przypominam daty dwóch polskich stolic targowych, na zachodzie i wschodzie kraju, żeby porównać je z miastami targowymi w Europie. Mediolan dokument z lokacją targów w tym mieście otrzymał 15 lutego 952 roku, Wenecja 1 maja 996.

Tymczasem to by było na tyle. Powtórzę tylko, co pisałem w czerwcu 2019 roku, bo intencja pozostaje nadal aktualna, zwłaszcza w obliczu pandemii:

„Siła targów zależy od tego, jaki samorząd za nimi stoi. Targi są bardzo ważnym narzędziem władzy, są instrumentem państwowotwórczym i wizerunkowym. Na otwarciu targów w Hanowerze tradycyjnie już na podium obok kanclerz Angeli Merkel stawali Donald Tusk, Beata Szydło i Mateusz Morawiecki. Byt polskich targów możliwy jest tylko przy współpracy z państwem.

W kraju mamy ponad milion firm, z których jedna dziesiąta ma charakter wybitnie rynkowy, a więc targowy. Ponad 100 tysięcy polskich firm nie jest zainteresowanych targami, bo nikt ich do targów nie przekonał. I mają złe doświadczenia. Tymczasem całe polskie targi od wielu lat opierają się zaledwie na 28 tys. wystawców.

Jadwiga Emilewicz, minister przedsiębiorczości i technologii, powiedziała publicznie, że polskie targi jej nie interesują, bo nie wyszły jeszcze z poprzedniego wieku. Co prawda, to prawda.

Dlatego czas, aby za przykładem innych branż polskie targi trafiły do programu rządowego. Same gwarancje prawne nie wystarczą, by chronić i rozwijać przemysł targowy w Polsce. Dobre prawo targowe powinno się przekładać na kształt i jakość relacji między targami a rządem oraz między targami a uczestnikami targów.

Trudno sobie wyobrazić przyszłość polskiego przemysłu targowego bez strukturalnego wsparcia państwa. Targi to jest przemysł jak żaden inny.

Przede wszystkim potrzeba nam wizji i strategii rozwoju targów w Polsce, zwłaszcza sposobów konkurencji na rynku targów międzynarodowych.”

P.S.

Materiał ilustruję zdjęciem z uroczystości pięciolecia Targów Kielce w 1997 roku. Od ówczesnego właściciela tych targów, Witolda Zaraski, otrzymałem specjalne podziękowanie za to, że przekonałem go kupna targów kieleckich. Uwierzył, że targi to świetny biznes i znakomita autokreacja. Rok  wcześniej przekonałem prezydenta Kielc Bogusława Ciesielskiego, żeby nie likwidował targów, bo miastotwórcza rola targów jest tak potężna, że o Kielcach będzie głośno  w całej Polsce. I o nim też.